VERBINTENISRECHTELIJK Q&A IN VERBAND MET DE GEVOLGEN VAN HET CORONAVIRUS

Laatst aangepast op: 24 maart 2020

De ontwikkelingen rond het coronavirus gaan razendsnel. Wij volgen de ontwikkelingen op de voet en maken de mogelijke gevolgen voor u inzichtelijk. In navolging van de arbeidsrechtelijk Q&A geven wij antwoord op de meest gestelde verbintenisrechtelijke vragen.

1. Ik kan mijn verplichting uit de overeenkomst niet nakomen. Kan ik een beroep doen op overmacht?

De contractuele bepalingen in de overeenkomst vormen het uitgangspunt. Indien er geen contractuele bepalingen zijn opgenomen die toezien op een overmachtssituatie, valt u terug op de wettelijke bepalingen.

U kunt zich beroepen op overmacht in geval van een buiten uw schuld ontstane en niet voor uw risico komende tekortkoming in de nakoming. Overmacht veronderstelt altijd een situatie waarin nakoming onmogelijk is.

De nakoming is niet onmogelijk indien de overeenkomst op meerdere manieren kan worden nagekomen en de belemmering slechts één van de manieren betreft.

Voorbeeld: een IT’er die zijn diensten ook op afstand kan leveren, kan geen beroep doen op overmacht.

Om een beroep op overmacht te rechtvaardigen moet de belemmering de prestatie zelf betreffen. Van overmacht is geen sprake indien door een later ingetreden verandering van de omstandigheden het aanvankelijk bestaande evenwicht tussen de wederzijdse prestatie wordt verbroken. De prestatie zelf wordt dan immers niet belemmerd.

Voorbeeld: een winkelier die een bestelling niet afneemt en een beroep doet op overmacht vanwege het coronavirus en de gevolgen daarvan zoals minder winkelend publiek en minder vraag naar bepaalde goederen, zal niet succesvol zijn. De prestatie van de winkelier bestaat uit het betalen van de koopsom en die prestatie wordt niet belemmerd.

2. Kan ik door met succes op overmacht te beroepen het recht op nakoming van mijn wederpartij uit handen slaan?

Ja. Een succesvol beroep op overmacht bevrijdt u van uw nakomingsverplichting.

3. Ik kan mijn verplichting uit de overeenkomst niet nakomen. Kan ik een beroep doen op onvoorziene omstandigheden?

Ook kunt u onder omstandigheden een beroep doen op onvoorziene omstandigheden. Bij een succesvol beroep kan de rechter de gevolgen van de overeenkomst wijzigen of deze geheel of gedeeltelijk ontbinden.

Een onvoorziene omstandigheid is een ‘niet in de overeenkomst verdisconteerde omstandigheid’, oftewel een omstandigheid die op het ogenblik van de totstandkoming van de overeenkomst nog in de toekomst lag. Aannemelijk is dat het coronavirus als een toekomstige omstandigheid kan worden gekwalificeerd (tenzij de overeenkomst is gesloten nadat het virus al in beeld was).

Voor een succesvol beroep op onvoorziene omstandigheden geldt echter wel een hoge drempel. Een beroep op onvoorziene omstandigheden is alleen toelaatbaar wanneer de onvoorziene omstandigheden zodanig zijn dat uw wederpartij naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid ongewijzigde instandhouding van de overeenkomst niet mag verwachten. Uitgangspunt is dat bij de beoordeling daarvan terughoudendheid wordt betracht. Uit de rechtspraak volgt in ieder geval dat u voldoende (feitelijke) informatie dient te verstrekken waaruit zal moeten blijken dat nakoming van de overeenkomst onredelijk is.

4. Ik vermoed dat mijn leverancier niet (tijdig) aan haar leveringsverplichting zal kunnen voldoen en ik wil daarop kunnen anticiperen. Wat kan ik doen?

Als u goede gronden heeft te vrezen dat uw leverancier in de nakoming van haar verplichting zal tekortschieten, dan kunt u een schriftelijke aanmaning uitbrengen. De aanmaning dient de gronden van uw vrees te vermelden, een verzoek om bereidverklaring tot nakoming te bevatten en een redelijke termijn voor beantwoording te stellen.

Voorbeeld: uw leverancier kan haar grondstoffen alleen in China inkopen en de Chinese fabrieken zijn gesloten.

Indien uw leverancier zich tot nakoming bereid verklaart, dient u het afgesproken tijdstip van levering af te wachten. Uw leverancier hoeft daarbij zich niet uit te laten over de vraag of hij op het afgesproken tijdstip tot nakoming in staat zal zijn.

Geeft uw leverancier geen antwoord of verklaart hij zich niet bereid tot nakoming, dan kunt u de overeenkomst ontbinden.

5. Het evenement waarvoor ik kaarten heb gekocht gaat niet door. Krijg ik mijn geld terug?

Het kabinet heeft aanvullende maatregelen genomen in de aanpak van het coronavirus, waaronder dat alle openbare bijeenkomsten, ook met minder dan 100 personen, tot 1 juni 2020 zijn verboden. Voor begrafenissen en kerkelijke bruiloften geldt een uitzondering.

Om de nieuwe en bestaande maatregelen beter te kunnen handhaven krijgen de burgemeesters ook de mogelijkheid om via een noodverordening makkelijker en sneller op te kunnen treden. Wie zich niet aan de regels houdt, kan rekening houden met een boete die kan oplopen tot € 400,–. Voor bedrijven kan de boete oplopen tot € 4000,–.

Dat betekent dat alle evenementen en bijeenkomsten geen doorgang kunnen vinden. De organisator zal naar alle waarschijnlijkheid een succesvol beroep kunnen doen op overmacht.

U bent uw geld echter niet kwijt. Hoewel een succesvol beroep op overmacht de organisator bevrijdt van zijn (eventuele) verplichting tot nakoming en betaling van een schadevergoeding, kunt u op grond van ongerechtvaardigde verrijking dan wel ontbinding van de overeenkomst de aanbetaling dan wel de reeds betaalde koopsom terugvorderen.

Meer informatie?
Mocht u naar aanleiding van dit artikel vragen hebben over dit onderwerp of heeft u een andere vraag? Neem dan contact met ons op. Onze advocaten staan u graag bij.